Uncjała

W poprzednim poście pisaliśmy co nieco o uncjale. 

Teraz demonstrujemy jak jej pisanie wygląda w praktyce, w wykonaniu uczestników warsztatów skryptorium w Opactwie tynieckim.
Zdjęcia: Barbara Bodziony

24.6 mm

Zanim kopiści zaczęli używać minuskuły karolińskiej znanej nam chociażby z Sakramentarza tynieckiego , a jeszcze później bastardy, którą można podziwiać przeglądając pergaminowe karty De bello Iudaico, pismo przeszło wiele etapów rozwoju.

Kształt liter na przestrzeni dziejów zmieniał się nie tylko z powodu inwencji twórczej skrybów, ale także z powodu zmiany materiałów pisarskich.

Pojawienie się zaokrąglonej, pisanej jakby lżejszą ręką uncjały związane jest z przejściem pisarzy antycznych z papirusu i trzcinki na pergamin i pióro.

Ewangeliarz, BSB Clm 27270, ok 800r.

Włókna papirusu ułożone wzdłuż i w poprzek nie zostawiały skrybie zbyt wiele miejsca na eksperymentowanie z kształtem liter, a wąska trzcinka do tego nie zachęcała. Rozpowszechnienie się od IV w .n.e. pergaminu o gładszej fakturze, a w końcu wejście w użycie gęsich piór pozwalało na zaokrąglanie liter, dzięki czemu pismo wydaje się bardziej płynne.

We wczesnych rzymskich manuskryptach litery te miały wielkość jednej uncji (rzymska jednostka długości, wagi oraz objętości, odpowiednik angielskiego cala), a więc nie były większe niż 24.6 mm wysokości. Stąd właśnie, jak łatwo się domyślić, pochodzi nazwa tego pisma.

Uncjała była w użyciu do VIII wieku. Potem powoli zaczęło ją wypierać pismo minuskułowe, a uncjałą pisano już tylko przede wszystkim nagłówki. 

Tak się pisze uncjałą:

Zapraszamy  do Opactwa na kolejne warsztaty kaligrafii:

09–11.10.2015 – Uncjała (początkujący) / uncjała – VI wiek (zaawansowani)
http://kultura.benedyktyni.com/skryptorium-warsztaty/