środa, 20 lutego 2013

Graduał opata Macieja Skawinki (Graduale de sanctis)


Manuskrypt wykonany około 1460 r. Pergamin, 56 x 38 cm, k. 344.
Pismo bardzo staranne jednej ręki, tekstura, litery o kształcie gotyckim, litery majuskulne rozpoczynające poszczególne śpiewy czerwone i niebieskie, niekiedy zdobione wicią przechodzącą na margines; nuty czarne typu gotyckiego w kształcie rombów, umieszczone na czerwonych czteroliniach.
Oprawa z około 1569 r.; deski powleczone jasną wytłaczaną skórą; z powodu zatarcia czytelne tylko niektóre przedstawienia (król Dawid, Chrystus, śś. Piotr i Paweł); ślady po mosiężnych okuciach istniejących jeszcze około 1918, gdy W. Podlacha sporządził pierwszy opis.
Rękopis nieskatalogowany (wyczerpujący opis treści opublikował J. Pikulik, a iluminacje analizowała B. Miodońska).

Warszawa, Biblioteka Narodowa, sygn. akc. 10809.

Treść rękopisu

Podobnie jak Graduał Mścisława, rękopis zawiera śpiewy mszalne na cały rok podzielone na części: Ordinarius missae, Proprium de tempore, Proprium de sanctis, Commune sanctorum. Na wyklejkach znajduje się indeks śpiewów sporządzony w 1632 r.

Historia

Rękopis wykonano w Tyńcu za rządów Macieja ze Skawiny, zwanego Skawinką, opata w latach 1452-1477. Zawiera formularz o Przemienieniu Pańskim wprowadzony w 1459, a nie zawiera formularza uroczystości Niepokalanego Poczęcia Panny Marii wprowadzonego w 1476, co, obok analizy iluminacji, pozwala na datowanie kodeksu. Iluminacje zostały wykonane przez Mistrza Pontyfikału Tomasza Strzempińskiego w latach 1455-1460, malarza z kręgu iluminatorów małopolskich. Pierwotnie rękopis zawierał 13 kart iluminowanych, z których cztery miniatury wycięto przed 1918 r.
Około 1569 otrzymał obecną oprawę. W końcu w. XVI zmyto część śpiewów i na ich miejsce wpisano nowe. W Tyńcu prawdopodobnie był oznaczony sygnaturą 2 A2, wpisaną na wyklejce okładziny. Po kasacie Opactwa wraz z częścią księgozbioru tynieckiego przekazany w 1818 Uniwersytetowi Lwowskiemu (sygn. BUL Nr 413). Po drugiej wojnie światowej przejęty przez Bibliotekę Narodową.

Informacje pochodzą z: Tyniec. Sztuka i kultura benedyktynów od wieku XI do XVIII. Katalog wystawy w Zamku Królewskim na Wawelu, październik - grudzień 1994. Kraków 1994.
 






 

poniedziałek, 18 lutego 2013

Skryptorium-kaligrafia. Warsztaty weekendowe



Warsztaty „Półuncjała rzymska”

Termin: 15 - 17.03.2013 

Rozpoczęcie zajęć:  godz. 16.00, zakończenie:  godz. 14.00

Prowadzenie: Barbara Bodziony, O. Andrzej Haase OSB

 

Więcej informacji na stronie:

sobota, 16 lutego 2013

Literatura cz. III



M. P. Brown, Understanding Illuminated Manuscripts: A Guide to Technical Terms, London 1994.

Bogato ilustrowany przewodnik po terminach związanych z procesem produkcji i zdobieniem ksiąg, materiałami wykorzystywanymi w średniowiecznych skryptoriach oraz zagadnieniami formalnymi i stylowymi, z którymi może spotkać się miłośnik malarstwa miniaturowego.


 

B. Miodońska, Iluminacje krakowskich rękopisów na Wawelu z pierwszej połowy wieku XV w archiwum kapituły metropolitalnej na Wawelu (Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu. Biblioteka Wawelska 2), Kraków 1967.

Publikacja autorstwa znanej badaczki miniaturowego malarstwa książkowego prezentuje kolekcję rękopisów przechowywanych na wzgórzu wawelskim. Autorka poświęca dużo uwagi miniatorstwu czeskiemu wskazując tym samym środowisko artystyczne, które wywarło wpływ na charakter iluminacji krakowskich. W kolejnych rozdziałach omawia kwestie ikonograficzne, przeprowadza analizę stylu miniatur oraz przybliża czytelnikowi rolę zleceniodawców i wykonawców dzieł.